Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

comalli 

Paleografía: comalli
Grafía normalizada: comalli
Tipo: r.n.
Traducción uno: comal, es una torta de barro cosido en que cuecen las tortillas, ca. nocomal (16)
Traducción dos: comal, es una torta de barro cosido en que cuecen las tortillas, ca. nocomal (16)
Diccionario: Sahagún Escolios
Contexto:COMAL, ES UNA TORTA DE BARRO COSIDO EN QUE CUECEN LAS TORTILLAS, CA. NOCOMAL (16)

Metztli (1). tecuciztecatl.
Yn iquac yancuican valmomana coltontli (2) yuhquin teçacanecuilli (3), teçacanecuiltontli, ayamo (4) tlanextia: çan yuiyan (5) veixtiuh (6), malacachiuhtiuh (7). teuilacachiuhtiuh. Caxtoltica (8) ÿn vel malacachiui (9), teuilacachiui, yn vel maci (10), yn chicaua (11). Auh yn iquac vel oyaualiuh, omalacachiuh, ynic valneci, ynic valmomana yn vmpa (12) yquiçayan (13) tonatiuh yn iquac ye tlapoyaua (14) yuhquin (15) comalli (16), veipol (17), vel teuilacachtic (18), malacachtic, yuhquin tlapalli chichiltic, chichilpatic (19). Auh q'niquac in ye achi (20) quiualtoca (21), in ye ualacoq'ça (22) iztaya (23): mitoa ye tlachia (24), ye tlanextia ÿn metztli, ye metztona: yztalectic (25) vel iztac (26), ynic motta (27) ynic neci iuhqüen tochton (28) yxco (29) vetztoc (30). Yntlacamo (31) tle mixtli. ÿntlacamo mixxoa (32). mixtemi. yuhquïn tona yc tlaneci, mitoa yehon (33) cemilhuitl (34) vel tlanaltona (35). tlanaltonatimani. tlacalantoc. tlacalantimani. Auh yn iquac ouelacic (36). ouelmacic. ytlanextiliz (37) ÿn izquilhuitl (38) yc veya (39), malacachiui: çan (40) iuh nenti oc (41) ceppa tepitonaui (42), tepitonauhtiuh, oc ceppa yuhqui mochiua ynic yäncuican valmomana, çan iuiyän (43) poliui (44), poliuhtiuh: mitoa ye önmiqui (45) ÿn metztli ye ve in quicochi (46), ye ve in ic cochi ye tlathuitiuh (47), ye tlathuinavac (48) ÿn valquiça. Auh yn iquac vel ompoliuh, mitoa önmic ÿn metztli:
= Capitulo segundo
De la luna
Cuando la luna nuevamente nace, parece un arquito de alambre delgado; aún no resplandece; poco a poco va creciendo. A los quinze dias es llena; y cuando ya es llena, sale por el oriente a la puesta del sol. Parece como una rueda de molino grande, muy redonda y muy colorada; y cuando va subiendo, se para blanca o resplandeciente; parece como un conejo en medio de ella; y si no hay nubes, resplandece casi como el sol, casi como de dia. Y despues de llena cumplidamente, poco a poco se va menguando, hasta que se va a hazer como cuando començo. Dicen entonces: "Ya se muere la luna; ya se duerme mucho;" esto es cuando sale ya con el alva. Al tiempo de la conjuncion dizen: "Ya es muerta la luna."

1: luna
2: arquillo
3: barbute amanera de medio arq?llo caso. notêçacanecuil. notêçacanecuilton
4: aun no
5: poco a poco
6: yrse engrandeciendo pt. oueixtia
7: yrse haziendo redondo. pt. omalacachiuhtia. oteuilacachiuhtia
8: a los quinze dias
9: acabarse de aredondear. pret. oyaualiuh. omalacachiuh. oteuilacachiuh
10: perfectionarse. pt. omacic
11: hazerse fuerte pt. ochicauac
12: aculla
13: a la salida. caso. noquiçaya
14: a la tarde. o a la puesta del sol
15: asi como
16: comal. caso. nocomal es vna torta de barro cozido en que cuezen las tortillas.
17: grandazo
18: cosa redonda y llana caso. noteuilacach.
19: cosa muy colorada.
20 vn poco.
21: proceder. pt. oquiualtocac
22: se sube en alto pt. oualacoquiz
23: pararse blanca pt. oyztaz
24: resplandecer pt. otlachix. otlanexti. ometztonac
25: cosa blanquezina. cosa muy blanca
26: cosa muy blanca
27: parecer. omottac. onez
28: coneivelo
29: en la cara. caso. nixco.
30: estar echado pret. ouetztoca
31: si ninguna cosa
32: anublarse pt. omixxoac
33: casi
34: dia
35: resplandecer mucho, o echar mucha clarida de si. pt. otlanaltonac. otlanaltonatimanca, otlacalantoca, otlacalantia
36: cumplirse o perfecionarse pt.oacic. omaci.
37: resplandor o claridad. caso. notlanex. notlanextiliz
38: tantos
39: engrandecerse o crecer pt. oueix
40: poco a poco
41: otra vez
42: achicarse o menguarse pt. otepitonauh. otepitonauhtia
43: poco a poco
44: desparecer. opoliuh opoliuhtia
45: morirse pt. onimic.
46: dormir mucho pt. onicoch.
47: amanecer pt. otlathuic
48: junta al alua

(P_161r)

Fuente: 1565 Sahagún Escolio


Entradas


comalli - En: 1565 Sahagún Escolio    comalli - En: 1571 Molina 1    comalli - En: 1571 Molina 2    comalli - En: 1580 CF Index    comalli - En: 1598 Tezozomoc    comalli - En: 1692 Guerra    comalli - En: 1780 Clavijero    comalli - En: 17?? Bnf_362    comalli - En: 2004 Wimmer    

Descomposición


comal-li

Palabras


comal    comalchihua    comalco    comalcopa    comale    comales    comalixca    comallalli    comalnamacac    comalpan    comalquilitl    comaltecatl    comaltlilli    


(noch)palli    aachtli    aactiyaliztli    aamoxtli    aapilolli    aaztli    abril metztli    ac teotl ac mahuiztli    ac tlacatl ac mahuiztli    acacampaxoliztli    acachapoli    acachichictli    acachto tonalli    acacitli    acacpalli    acacuextli    acahualchictli    acahualli    acahuitztli    acahuiztli    


comallalli    comaltlilli    

Paleografía


COMALES - En: 1598 Tezozomoc    Icomatl - En: 1692 Guerra    

Traducciones


comal - En: 1598 Tezozomoc    Tortera de barro, en que se cuece el pan de maíz - En: 1780 Clavijero    1. plaque chauffante sur laquelle on fait cuire ou frire (ixca) certaines nourritures et en particulier les tortillas. Azteq. comal. Launey 290. / plaque chauffante sur laquelle on fait cuire ou frire (ixca) certaines nourritures et en particulier les tortillas. Azteq. comal. Launey 290. / an - En: 2004 Wimmer    comal adonde cuezen tortillas de maiz &c. o el baço. - En: 1571 Molina 2    Vazo - En: 17?? Bnf_362    baço. - En: 1571 Molina 1    comal, es una torta de barro cosido en que cuecen las tortillas, ca. nocomal (16) - En: 1565 Sahagún Escolio    V-190, VII-3 39, VIII-69, IX-85 - En: 1580 CF Index    El vazo - En: 1692 Guerra    

Textos en Temoa

50v 351

No ioan vncatca in tlaiacanque in jpan manca acaquaujtl acaiietl iietlalli vel ocotzoio ioan xochiocotzotl ioan iiecaxitl ioan apantlecaxitl ioã tlêquaztli ioan apaztli ioan xoctli ioan atlalilcomjtl ioan xaiocomjtl ioan comalli ioan molcaxitl ioan in çoqujtecomatl ioã in jxqujch tlamantli çoqujtlatqujtl [fol v


Elementos en Tlachia

ASUNCIóN - A36r

Elemento: comalli


Sentido: vasija plana que sirve para cocer

Valor fonético: comol

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.03.24

comalli 

Paleografía: comalli
Grafía normalizada: comalli
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (li)
Forma: comal + -li
Traducción uno: Vazo
Traducción dos: vaso
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: vazo --

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12966

TELLERIANO - 385_25v

Elemento: comalli


Sentido: vasija plana que sirve para cocer, comal

Valor fonético: comal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.03.24

comalli 

Paleografía: comalli
Grafía normalizada: comalli
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (li)
Forma: comal + -li
Traducción uno: Vazo
Traducción dos: vaso
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: vazo --

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12966

TEPETLAOZTOC - K12_B

Elemento: comalli


Sentido: comal

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.03.24

comalli 

Paleografía: comalli
Grafía normalizada: comalli
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (li)
Forma: comal + -li
Traducción uno: Vazo
Traducción dos: vaso
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: vazo --

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12966