Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

cuitlahuacatl 

Paleografía: CUITLABACA
Grafía normalizada: cuitlahuacatl
Traducción uno: *AL
Traducción dos: *al
Diccionario: Tezozomoc
Contexto:CUITLABACA
De mi parte les daréis mis saludes a los señores de allí, Cuateotl Tonteoçiuhteuctli, y si an de ser fauor de los de Cuitlabaca (f:022v.)

Y dixo el rrepartidor de las das tierras, hera un capitán llamado Ticoctiahuacatl: "Y así, ni más ni menos, se les hizo rrepartimiento de tierras las dhas partes a todos los calpixques de los pueblos, mayordomos nombrados para el pro de la comunidad, de Cuyuacan y el de Xuchimilco, Azcapuçalco, Cuitlabaca (f:024r.)

Y los que más se señalauan, después de los mexicanos, fueron chalcas y aculhuaques, tras ellos suchimilcas, Mizquic, Cuitlabaca, Cuyuacan, Tacuba, Azcapuçalco, Toluca, Xocotitlan, Xiquipilca, maçahuaques, Tulatepexic (f:035v.)

Y les dixo a los prençipales y señores mexicanos que a quién querían ellos elexir por señor natural: "que bosotros lo abéis de señalar con el dedo y, hecho esto, daremos a todos los comarcanos señores Tezcuco, Tacuba, Azcapuçalco, Cuyuacan, Tacuba, Culhuacan, Suchimilco, Mizquic, Cuitlabaca, Chalco y los demás pueblos lexos de aquí lo bengan a beer y tender y a obedeçer (f:051r.)

Y para esto, se haga sauer luego a los señores de Tacuba, Cuyuacan, Suchimilco, Culhuacan, Cuitlabaca, Mizquic, Chalco, Aculnahuac, Tezcuco y los demás señores que están sujetos a esta corona de Mexico Tenuchtitlan (f:054v.)

Ban luego los naturales de Matlatzinco y todos los los serranos otomies de Xocotitlan, tras ellos ba la capitanía de los de aculhuaques tezcucanos, tras ellos ba la capitanía de los tepanecas de Tacuba, tras ellos ban los chinanpanecas, Suchimilco y Cuitlabaca y los demás de ellos, Yztapalapan; ban luego la capitanía de Chalco; a la postre ba el campo mexicano (f:076r.)

Adelántanse los de Aculhuacan, tezcucanos, y luego tras ellos los chinanpanecas, Culhuacan, Yztapalapan, Cuitlabaca, Mizquic, luego los tepanecas (f:084v.)

Y así, fueron luego mensajeros a todos los pueblos de Coatlalpan y a la Tierra Caliente que agora llaman del Marquesado, Chalco, Xochimilco, Cuitlabaca, Mizquic, Culhuacan, Yztapalapan y a Matlatzinco y montes, Xilotepec, Chiapan, Maçahuacan, Xocotitlan, Xiquipilco, Cuahuacan, Çila, Ocuilan, finalmente, de todos los pueblos sujetos a a la corona mexicana (f:102r.)

CUITLABACAS
Sosegá y descansá bosotros, que yo os daré el abiso del descanso de buestro deseo y daros a las manos a estos miserables de cuitlabacas (f:022v.)

Y tras de los cuitlabacas benían todo género de patos y pescado blanco sus canoas, rranas, axolotes, para dar y presentar a los mexicanos como a basallaxe y suxeçión, para amansar la furia de los mexicanos (f:022r.)

Dixeron los cuitlabacas que tal cosa no hará ni yntentarán xamás (f:022r.)

Llegados, cuentan por estenço a Ytzcoatl y a Tlacochcalcatl y Tlacatecatl y Monteçuma y dixéronle como, "biendo uro gran poder, los cuitlabacas dexaron las armas y se binieron de muy buen grado y boluntad, ofresçiendo siempre harían aquel tributo de géneros de pescado, rranas y las demás (f:022r.)

Llegados a Mexico Tenuchtitlan, les propone un largo parlamento Monteçuma y Tlacaeleltzin, diziendo que para que no se escurezcan las balerosas hazañas de los mexicanos y los aculhuaques y tepanecas y chicnauhtecas, los de Culhuacan, Yztapalapan, Mizquic, cuitlabacas, que hizieron la guerra de Guaxaca, que conbenía, por estar tantas tierras yermas, casas y huertas, los muertos dexeron las guerras pasadas, que de todas estas partes, pueblos y lugares y Chalco fuesen a poblar aquellas tierras y casas y señorear las huertas, por rreparo y guarda de lo ganado y adquerido en justa guerra, e que para ello Monteçuma señalaua seis prençipales de los muy abisados, ábiles, fuesen con mexicanos y fuesen poco a poco poblando en muchas y diuersas partes y lugares de este Nueuo Mundo sujeto al ynperio mexicano; y esto sin dilaçión alguna (f:049v.)


Fuente: 1598 Tezozomoc
Notas: aua-- np-- Esp: (-- Esp: )--


Entradas


cuitlahuacatl - En: 1580 CF Index    cuitlahuacatl - En: 1598 Tezozomoc    

Paleografía


CUITLABACA - En: 1598 Tezozomoc    cujtlaoacatl - En: 1580 CF Index    

Traducciones


*AL - En: 1598 Tezozomoc    XII-97 109 - En: 1580 CF Index    

Textos en Temoa

0 19

=19 yehuatl tlaneluahnotito {yehuatl in tlanelhuatito} xilotepec yey tochtli xihuitl ycpoliuhque conihuaque Acolhuaque. Nahuacatl xihuitl yc motlali Neçahualcoyotzin {yni yehuatl} coyetzinti connelhuayoti yn tecuhyotl {tlatocaiotl} Acolhuacân yn {yehuantin} quauhtlatohuatzin Yzcohuatzin contlatocatlalique yn acolhuacân yn oyuh contlallique Niman ye yc yazque yn Mexica ueuetque yn quin nechicoque yn aColhuaque ynictepa {initepa} moyauhque Nahui xihuitl, tecpichahuito {nauhxiuhtican tecpichauhque}. {In ocontlalique Nezahualcoyotzin in quitlaocotique calquetzato in mexica} Macuilli tecpatl, motlaçolteohuizque Matlatzinca ye yhquac Moyahuaque {momayahuac} tepânxitin Matlatzincatl yaoyotl quichiuh ye yhquac Moyahuaque yn axcân oncan ça tepa Moyahuatoque chiquaçe calli yca yhquac poliuh Quauhnahuatl chicome tochitli [tochtli] xihuitl yhquac hualcalaque yn Tepanecatl yn onca quauhtla ye tepec quiniquac motlatocatlali, Totoquihuaz Tlacopa{qui} (­25 Tlacopa totoquihuaz motatocatlali) yehuatl contzinti connelhuayoti yntlatocayotl Noyquac xitique yn totomihuaque tepa moyauhqe chicuey acatl xihuitl Nican {ica} ye mononotza yn Quauhtlatohuatzin, Yzcohuatzin yn quetzato Mexica calpolli tlateco {tlacateco} yn oncan Tiça apa chiuhnahui tecpatl xihuitl atlemochiuh matlactli calli xihuitl yconoliniloc, {mictiloc} Cuitlahuacatl {cuitlahuac tlatoani} Quauhtemoctzin Matlactloçe tochtli xihuitl /ynic... cuitlahuacatl/ atle mochiuh matlactlomome acatl xihuitl. Oncan mic Yzcohuatzin Matlactli xihuitl omey yn tlatocat Matlacome tecpatl xihuitl Motlatocatlali yn ueue Motecuhço{matzin ce calli xihuitl ic poliuh Quauhtepec ; oncah tlatoani catca Cuetzpaltzin. Ome tochtli xihuitl ic poliuh Oztoticpac tlacatl ; oncan mic Ceollin tecuhtli ; 3 Acatl, 4 ..... alte mochiuh, 5 calli, 6 Tochtli, 7 Acatl, 8 Tecpatl atle mochiuh} chicuhnahui calli xihuitl alte mochiuh. Matlactli tochtli xihuitl, Mayanazque {mayanque} yn atla onoque y ye yxquich atlachaneque in Michin in Cuietl Axolotl Matlactloçe acatl, xihuitl çehuetzinco yahuallihui tochtli çehuetzilloc Matlactlomome tecpatl xihuitl, ycopa çehuetzililoc {tochtli} ça noyahualihui çeuetz Matlacome calli xihuitl Noçe huetz tecuhylhuitl ypân xilotomactli çe huetzililoc ypan yhquac Tlalolin tzatzayatlalli xixiti inchinamitl, ¾19 yeyquac, {no} Nenanamacoc Mayanaliztica Çe tochtli xihuitl yn imma Aacmo quiauh yniquac Xitinizque Mexica Mayananliztica Quhtica Anotiaque Mexica, Omacatl xihuitl yhquac quiauhuico No yhquac Molpili yn ixiuh yn oquiauh Acyac {ayac} tocac yn tlaolli ynchiân yn huauhtli yn ayotli ayac quitocae çanohuia yxhuac ytetitech {in tepetitech} ynotlica ye yhquac huey ynitequiuh yn Cohuixca ynipânpa ynic tech teomictizque ynic quicouhque Mexica yniquac Mayânque yn cana Çemtecpantli yn can a matla{c}tli quiteuh mictiaya ynic quicouhque Mexica yhquac mayanaliztli ypân mochiuh quiteuh mictique Mexica ynihquac hueyx ynin tequiuh y ye chalchiuhtequiti ye quetzaltequiti yn Cohuixca amo ±± ytepehual Mexicatl ca nictlahuehuechiuhque {in quauhnahuac tlatoque ic huehuechihualloque} tlatilulco tlatohuani tlacatecuhtzin tenochtitla chimalpopocatzin yey tecpatl atle mochiuh. /macuilli/ {nahui} calli amotle mochiuh. /chiquaçe/ {macuilli} tochtli xihuitl yc poliuhque Cohuayxtlahuaque. /chicome/ {chiquace} acatl xihuitl aoctle {atle} mochiuh. chicome tecpatl xihuitl atle mochiuh. chicuey calli xihuitl yhquac poliuhque quauhtochca. chiuhnahui tochtli xihuitl atle mochiuh. Matlactli acatl yc poliuhque Cuextlaxteca çan in eyx cahuitl yn Moquihuistzin {cuetlaxtica : tlacatecati Moquihuitzin Tzompan tecuhtli} cahualilocque {za huallilloque} yn tenochca quihualyacatiquiz {quihualyacantiquizque} in tlatohuani yacatihuia yehuatl quimauhti {quimalilti} yn ueue motecuhçomatzin ynic çenquiçato yn tlaxcaltecatl yn Vexotzincatl yn chololtecatl /ynititla/ cuetlaxtlan ynitta {in ititlan} yn ueue motecuhçomatzin /ynic çequiçato intlaxcaltecatl, Vuexotzincatl yn chololtecatl ynititla cuetlaxta ynititla ueue motecuhçomatzin/ ytoca chichimecatl tecuhtli yn quimocuepato tenochca yn chichimecatl tecuhtli yyxpa y ya cuetlaxteca quihuicatinen yn Moquihuistzin yn tenochcatl {y ça motehuicalti Tlatilulco iniquac vmpoliuh cuetlaxtecatl} Niman ye nemalpohualo ynin malhualhua {imalhua} Tlatilulco tehua mopouhque, centzontli omatlatli, ça no yehuatl quihualitqui{c} yn malpohualli chichimecatl tecuhtli auh yn Vexotzincatl, Tlaxcaltecatl chololtecatl quinanahuizqui {quimanahuizquia} cuetlaxtecatl yhua mic yhua maltic ynin mochiuh yzcatqui