Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

matlacxochitl 

Paleografía: MAHTLACXOCHITL
Grafía normalizada: matlacxochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: nom pers.
Traducción dos: nom pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:Mahtlâcxôchitl *£ nom pers.
Fuente: 2004 Wimmer


Entradas


matlacxochitl - En: 1598 Tezozomoc    matlacxochitl - En: 2004 Wimmer    

Descomposición


matlac-xochitl

Palabras


matlac    matlac +    matlac ipilli    matlac olotl    matlac olotl omei    matlac olotl omome    matlac olotl onnahui    matlac olotloca    matlac xocpallatamachihualoni    matlac xocpallatamachihuani    matlac xocpallatamachiuhtli    matlacahuiltia    matlacaltzin    matlacamactli    matlaccan    matlaccan oceccan    matlaccan omexcan    matlaccan omoccan    matlaccan onnauhcan    matlaccoatl    


acaxochitl    acocoxochitl    acuilloxochitl    ahahuiyalizxochitl    ahuacaxochitl    amalacoxochitl    amaxochitl    aocoxochitl    aocuxochitl    atlacuezonan xochitl    atzatzamolxochitl    axochitl    ayocoxochitl    ayoxochitl    azcalxochitl    azcaxochitl    aztaxochitl    cacahuaxochitl    cacalacaxochitl    cacaloxochitl    


Paleografía


MAHTLACXOCHITL - En: 2004 Wimmer    

Traducciones


nom pers. - En: 2004 Wimmer    *AP - En: 1598 Tezozomoc    

Textos en Temoa

0 8

¾008 quitecaque in Quetzalcoatl. Auh zan nahuilhuitl in tepetlacalco onoca, iniquac amo mohuelmati niman quimilhui initecpoyohuan maixquich cocol tecpoyotl matihuiyan nohuian xictzatzaquacan xictlatican inotic nextica in paquiliztli in necuiltonolli in ixquich taxcatotlatqui. Auh initecpoyohuan yuhqui chiuhque oncan tlatlatique in incaltieyan catca Quetzalcoatl in itocayocan atecpan amochco. __ Niman ic ya in Quetzalcoatl moquetz quincennotz in itecpoyohuan quin choquilli niman yaque ompa tlamaztiaque in tlillan in tlapallan in tlatlayan, auh nohuian quitztia moyeyecotia acantlahuelittac, ø auh in oacic inompa tlamattihuia, niman occeppa oncan chocac tlaocox __ Ye ipan ininxihuitl ce acatl motenehua mitoa iniquac oacito Teoapan Ilhuica atenco niman moquetz chocac concuic initlatqui mochichiuh in yapanecayouh inixiuhxayac, et. __ Auh iniquac omocencauh niman ic imomatca motlati motlecahui, ic motocayotia in tlatlayan in ompa motlatito in Quetzalcoatl. Auh mitoa iniquac in yetlatla niman yeic aco quiza in ininexyo. Auh in neci ya in quittaya mochitlazototome in aco quiza in ilhuicac ; quimonitta tlauhquechol xiuhtototl tzinitzcan ayoquan tozneneme allome cochome, ixquich in occequitlazototome, auh in ontlan inexyo niman yeic aci quiza iniyollo Quetzaltototl in quitta, auh iniuhqui matia ilhuicac ya ilhuicac calac ø quitohuaya in huehuetque yehuatl mocuep in citlallin in tlahuizcal{pan}pohual neci, iniuhquitoa, iniquac necico in mic Quetzalcoatl ye quitocayotiaya tlahuizcalpan teuctli iquitoaya iniquac mic zan nahuilhuitl ¾008 in amonez quitoaya iquac mictlan nemito, auh no nahuilhuitl momiti ic chicueilhuitica in necico huey citlalli in quitoaya Quetzalcoatl, quitoaya iquac moteuctlalli. __ Auh inyuhquimatia iniquac hualneztiuh in tleiu ipan tonalli cecentlamantin {in} ipan miyotia, quin mina quin tlahuelix __ ø Intla ce cipactli ipan yauh quinmina huehuetque illamatque mochi yuhque. Intla ce ocelotl, intla ce mazatl, intla ce xochitl quin mina pipiltotontin. Auh intla ce acatl quin mina tlatoque mochi yuhqui. Intla ce miquiztli. Auh intla ce quiyahuitl e) quin{mi}mina in quiahuitl amo quiyahuiz. Auh intla ce ollin, quin mina telpopochtin ichpopochtin. Auh intla ce atl {acatl}, ictahuaqui et. __ Cecentlamantli ic quitenyotiayaya in huehuetque, illamatque catca (fol. 8) in omoteneuh Quetzalcoatl inic nenca in ixquichcatlacat ipan ce acatl auh in mic zan no ipan ce acatl inic mocempoa inic nenca Li˜ años. Ic ontlami in ipan {in} ce acatl xihuitl omito compatlac Matlacxochitl in Tollan tlatocat __ 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, ø 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli, 13 acatl. 1 tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, =12 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl, 13 tecpatl. 1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli. Ipanin xihuitl in momiquilli Quauhtitlan tlatoani Ayauhcoyotzin. LV añ. in tlatocat. Auh no ipan inin momiquilli in Tollan tlatoani Matlacxochitzin, niman compatlac on motlatocatlall Nauhyotzin in Tollan tlatocat. 11 acatl, ipan in in xihuitl onmotlatocatlalli in Quauhtitlan tlatohuani Nequamexochitzin ompa ytlatocachan catca in Tepotzotlan miccacalco ic tocayotilloc in miccacalco,


Glifos en Tlachia

MH: ATLIXCO - 387_905v

Glifo - 387_905v_12

Lectura: matlacxochitl


Descomposicion: matlac-xochi-tl

Contacto: labios

Cita: matlacxochitl

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_905v_12

matlacxochitl 

Paleografía: MAHTLACXOCHITL
Grafía normalizada: matlacxochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: nom pers.
Traducción dos: nom pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:Mahtlâcxôchitl *£ nom pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/53470

MH: ATLIXCO - 387_905v

Elemento: ce


Sentido: uno

Valor fonético: matlac

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/06.01.01

ce 

Paleografía: ce
Grafía normalizada: ce
Traducción uno: un / alguno
Traducción dos: un / alguno
Diccionario: Arenas
Contexto:UN
[xiqualhuica] ce huictli = [traed] una coa (Las palabras mas ordinarias que se suelen dezir a los Indios jornaleros que trabajan en minas, y labores del campo: 1, 13)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

ahço ye ce meztli = aurà un mes (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

ce totolin tlatlazqui = una gallina (Palabras comunes, y ordinarias, que se suelen dezir, y preguntar, en razon de adereçar la comida: 1, 88)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

ce poyóx = un pollo (Palabras comunes, y ordinarias, que se suelen dezir, y preguntar, en razon de adereçar la comida: 1, 88)

[xiccohua] ce huexolotl = [comprad] un gallo (Lo que se suele dezir à un moço quando le embian por comida a la plaça: 1, 16)

ce quanaca = un gallo (Palabras comunes, y ordinarias, que se suelen dezir, y preguntar, en razon de adereçar la comida: 1, 88)

[quézqui ipatiuh] ce huexolotl = [[¿]quanto cuesta] un gallo[?] (Cosas que comunmente se suelen preguntar, y pedir despues de llegado a algun pueblo: 1, 37)

xiccohua ce totolli = comprad una gallina (Lo que se suele dezir à un moço quando le embian por comida a la plaça: 1, 16)

xiqualhuica ce huacalli = traed un huacal (Las palabras mas ordinarias que se suelen dezir a los Indios jornaleros que trabajan en minas, y labores del campo: 1, 13)


ALGUNO
ma nen monecuillali çe tlamamalli = no se trastorne alguna carga (Lo que comunmente suelen dezir los amos a los moços quando quieren caminar, y cargar las mulas: 1, 33)

ipan in ce hora = de aqui a una hora (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

ce (ò) centetl = uno (Nombres de contar: 1, 43)

ahço ye ce hora = aurà una hora (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10327

MH: ATLIXCO - 387_905v

Elemento: xochitl


Sentido: flor

Valor fonético: xochitl

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/03.03.01

xochitl 

Paleografía: xöchitl
Grafía normalizada: xochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: flor / flor(es)
Traducción dos: flor / flor(es)
Diccionario: Carochi
Contexto:FLOR
nixöchitemoa = busco flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

ómíxöchitl = flor de echura de huesso (comp. omitl y xöchitl) (4.1.1)

quetzalilacatzihui, quetzalhuïtölihui, xöchicuepöni in nocuic = mi canto se va entretexiendo, y retorciendo à manera de quetzal, y brota como flor (4.1.1)

xöchitëmolo in cuïcatl = se buscan los cantares, como flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

yöllòxöchitl = flor parecida al coraçon (comp. yöllòtli y xöchitl) (4.1.1)

xöchitëmolo = son buscadas las flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

nixöchipèpena = escojo [flores] (comp. xöchitl y pèpena) (4.1.1)

xöchitequi = coger, ò cortar flores (verbo compuesto con su paciente) (1.4.3)

niccuepönaltia in xöchitl = hago que brote la flor (compulsivo de cuepöni) (3.13.1)

tëxöchimaco = se dan flores, sin dezir à quien (2.6.1)

niccòcotöna in xöchitl = corto muchas flores, y de varias partes (sílaba doblada c/saltillo) (3.16.2)

xöchiötl = el ser de las flores, y grassa, y enxundia (de xöchitl) (3.8.1)

nicxöchitëmoa cuïcatl, nicxöchipèpena cuïcatl = busco, y escojo cantares, como las rosas (comp. xöchitl con tëmoa y pèpena) (4.1.1)

ïxöchio in quáhuitl = la flor del arbol (4.4.1)

xöchïtlâ, y xòxöchitlâ = jardin de flores (1.6.2)

noxöchiuh = la flor, que posseo (4.4.1)


FLOR(ES)
ïxötláca in xöchitl = el brotar de las flores (3.5.1)

icuepönca in xöchitl = el abrirse de las flores (3.5.1)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: ö--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18829

MH: CHIYAUHTZINCO - 387_607r

Glifo - 387_607r_09

Lectura: matlacxochitl


Descomposicion: matlac-xochi-tl

Contacto: labios

Cita: matlacxochitl

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_607r_09

matlacxochitl 

Paleografía: MAHTLACXOCHITL
Grafía normalizada: matlacxochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: nom pers.
Traducción dos: nom pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:Mahtlâcxôchitl *£ nom pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/53470

MH: CHIYAUHTZINCO - 387_607r

Elemento: ce


Sentido: uno

Valor fonético: matlac

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/06.01.01

ce 

Paleografía: ce
Grafía normalizada: ce
Traducción uno: un / alguno
Traducción dos: un / alguno
Diccionario: Arenas
Contexto:UN
[xiqualhuica] ce huictli = [traed] una coa (Las palabras mas ordinarias que se suelen dezir a los Indios jornaleros que trabajan en minas, y labores del campo: 1, 13)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

ahço ye ce meztli = aurà un mes (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

ce totolin tlatlazqui = una gallina (Palabras comunes, y ordinarias, que se suelen dezir, y preguntar, en razon de adereçar la comida: 1, 88)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

ce poyóx = un pollo (Palabras comunes, y ordinarias, que se suelen dezir, y preguntar, en razon de adereçar la comida: 1, 88)

[xiccohua] ce huexolotl = [comprad] un gallo (Lo que se suele dezir à un moço quando le embian por comida a la plaça: 1, 16)

ce quanaca = un gallo (Palabras comunes, y ordinarias, que se suelen dezir, y preguntar, en razon de adereçar la comida: 1, 88)

[quézqui ipatiuh] ce huexolotl = [[¿]quanto cuesta] un gallo[?] (Cosas que comunmente se suelen preguntar, y pedir despues de llegado a algun pueblo: 1, 37)

xiccohua ce totolli = comprad una gallina (Lo que se suele dezir à un moço quando le embian por comida a la plaça: 1, 16)

xiqualhuica ce huacalli = traed un huacal (Las palabras mas ordinarias que se suelen dezir a los Indios jornaleros que trabajan en minas, y labores del campo: 1, 13)


ALGUNO
ma nen monecuillali çe tlamamalli = no se trastorne alguna carga (Lo que comunmente suelen dezir los amos a los moços quando quieren caminar, y cargar las mulas: 1, 33)

ipan in ce hora = de aqui a una hora (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

ce (ò) centetl = uno (Nombres de contar: 1, 43)

ahço ye ce hora = aurà una hora (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10327

MH: CHIYAUHTZINCO - 387_607r

Elemento: xochitl


Sentido: flor

Valor fonético: xochitl

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/03.03.01

xochitl 

Paleografía: xöchitl
Grafía normalizada: xochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: flor / flor(es)
Traducción dos: flor / flor(es)
Diccionario: Carochi
Contexto:FLOR
nixöchitemoa = busco flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

ómíxöchitl = flor de echura de huesso (comp. omitl y xöchitl) (4.1.1)

quetzalilacatzihui, quetzalhuïtölihui, xöchicuepöni in nocuic = mi canto se va entretexiendo, y retorciendo à manera de quetzal, y brota como flor (4.1.1)

xöchitëmolo in cuïcatl = se buscan los cantares, como flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

yöllòxöchitl = flor parecida al coraçon (comp. yöllòtli y xöchitl) (4.1.1)

xöchitëmolo = son buscadas las flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

nixöchipèpena = escojo [flores] (comp. xöchitl y pèpena) (4.1.1)

xöchitequi = coger, ò cortar flores (verbo compuesto con su paciente) (1.4.3)

niccuepönaltia in xöchitl = hago que brote la flor (compulsivo de cuepöni) (3.13.1)

tëxöchimaco = se dan flores, sin dezir à quien (2.6.1)

niccòcotöna in xöchitl = corto muchas flores, y de varias partes (sílaba doblada c/saltillo) (3.16.2)

xöchiötl = el ser de las flores, y grassa, y enxundia (de xöchitl) (3.8.1)

nicxöchitëmoa cuïcatl, nicxöchipèpena cuïcatl = busco, y escojo cantares, como las rosas (comp. xöchitl con tëmoa y pèpena) (4.1.1)

ïxöchio in quáhuitl = la flor del arbol (4.4.1)

xöchïtlâ, y xòxöchitlâ = jardin de flores (1.6.2)

noxöchiuh = la flor, que posseo (4.4.1)


FLOR(ES)
ïxötláca in xöchitl = el brotar de las flores (3.5.1)

icuepönca in xöchitl = el abrirse de las flores (3.5.1)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: ö--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18829

Xolotl - X.012

Glifo - X.012.B.19+

Lectura: matlacxochitl


Descomposicion: matlac-xochi-tl

Contacto: coiffure

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/X.012.B.19+

matlacxochitl 

Paleografía: MAHTLACXOCHITL
Grafía normalizada: matlacxochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: nom pers.
Traducción dos: nom pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:Mahtlâcxôchitl *£ nom pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/53470

Xolotl - X.012

Elemento: macuilli


Sentido: cinco

Valor fonético: matlac

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/06_01_02

macuilli 

Paleografía: macuilli
Grafía normalizada: macuilli
Tipo: r.n.
Traducción uno: cinco
Traducción dos: cinco
Diccionario: Arenas
Contexto:CINCO
macuilli = cinco (Nombres de contar: 1, 43)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10935

Xolotl - X.012

Elemento: xochitl


Sentido: flor

Valor fonético: xochitl

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/03_03_01

xochitl 

Paleografía: xöchitl
Grafía normalizada: xochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: flor / flor(es)
Traducción dos: flor / flor(es)
Diccionario: Carochi
Contexto:FLOR
nixöchitemoa = busco flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

ómíxöchitl = flor de echura de huesso (comp. omitl y xöchitl) (4.1.1)

quetzalilacatzihui, quetzalhuïtölihui, xöchicuepöni in nocuic = mi canto se va entretexiendo, y retorciendo à manera de quetzal, y brota como flor (4.1.1)

xöchitëmolo in cuïcatl = se buscan los cantares, como flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

yöllòxöchitl = flor parecida al coraçon (comp. yöllòtli y xöchitl) (4.1.1)

xöchitëmolo = son buscadas las flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

nixöchipèpena = escojo [flores] (comp. xöchitl y pèpena) (4.1.1)

xöchitequi = coger, ò cortar flores (verbo compuesto con su paciente) (1.4.3)

niccuepönaltia in xöchitl = hago que brote la flor (compulsivo de cuepöni) (3.13.1)

tëxöchimaco = se dan flores, sin dezir à quien (2.6.1)

niccòcotöna in xöchitl = corto muchas flores, y de varias partes (sílaba doblada c/saltillo) (3.16.2)

xöchiötl = el ser de las flores, y grassa, y enxundia (de xöchitl) (3.8.1)

nicxöchitëmoa cuïcatl, nicxöchipèpena cuïcatl = busco, y escojo cantares, como las rosas (comp. xöchitl con tëmoa y pèpena) (4.1.1)

ïxöchio in quáhuitl = la flor del arbol (4.4.1)

xöchïtlâ, y xòxöchitlâ = jardin de flores (1.6.2)

noxöchiuh = la flor, que posseo (4.4.1)


FLOR(ES)
ïxötláca in xöchitl = el brotar de las flores (3.5.1)

icuepönca in xöchitl = el abrirse de las flores (3.5.1)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: ö--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18829

Xolotl - X.020

Glifo - X.020.D.09

Lectura: matlacxochitl


Descomposicion: matlac-xochi-tl

Contacto: coiffure

Cita: matlacxochitl D. 31

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/X.020.D.09

matlacxochitl 

Paleografía: MAHTLACXOCHITL
Grafía normalizada: matlacxochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: nom pers.
Traducción dos: nom pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:Mahtlâcxôchitl *£ nom pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/53470

Xolotl - X.020

Elemento: macuilli


Sentido: cinco

Valor fonético: matlac

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/06_01_02

macuilli 

Paleografía: macuilli
Grafía normalizada: macuilli
Tipo: r.n.
Traducción uno: cinco
Traducción dos: cinco
Diccionario: Arenas
Contexto:CINCO
macuilli = cinco (Nombres de contar: 1, 43)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10935

Xolotl - X.020

Elemento: xochitl


Sentido: flor

Valor fonético: xochitl

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/03_03_01

xochitl 

Paleografía: xöchitl
Grafía normalizada: xochitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: flor / flor(es)
Traducción dos: flor / flor(es)
Diccionario: Carochi
Contexto:FLOR
nixöchitemoa = busco flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

ómíxöchitl = flor de echura de huesso (comp. omitl y xöchitl) (4.1.1)

quetzalilacatzihui, quetzalhuïtölihui, xöchicuepöni in nocuic = mi canto se va entretexiendo, y retorciendo à manera de quetzal, y brota como flor (4.1.1)

xöchitëmolo in cuïcatl = se buscan los cantares, como flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

yöllòxöchitl = flor parecida al coraçon (comp. yöllòtli y xöchitl) (4.1.1)

xöchitëmolo = son buscadas las flores (comp. xöchitl y tëmoa) (4.1.1)

nixöchipèpena = escojo [flores] (comp. xöchitl y pèpena) (4.1.1)

xöchitequi = coger, ò cortar flores (verbo compuesto con su paciente) (1.4.3)

niccuepönaltia in xöchitl = hago que brote la flor (compulsivo de cuepöni) (3.13.1)

tëxöchimaco = se dan flores, sin dezir à quien (2.6.1)

niccòcotöna in xöchitl = corto muchas flores, y de varias partes (sílaba doblada c/saltillo) (3.16.2)

xöchiötl = el ser de las flores, y grassa, y enxundia (de xöchitl) (3.8.1)

nicxöchitëmoa cuïcatl, nicxöchipèpena cuïcatl = busco, y escojo cantares, como las rosas (comp. xöchitl con tëmoa y pèpena) (4.1.1)

ïxöchio in quáhuitl = la flor del arbol (4.4.1)

xöchïtlâ, y xòxöchitlâ = jardin de flores (1.6.2)

noxöchiuh = la flor, que posseo (4.4.1)


FLOR(ES)
ïxötláca in xöchitl = el brotar de las flores (3.5.1)

icuepönca in xöchitl = el abrirse de las flores (3.5.1)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: ö--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18829

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 28-03-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/matlacxochitl