Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

timal 

Paleografía: TIMAL
Grafía normalizada: timal
Traducción uno: *AP
Traducción dos: *ap
Diccionario: Tezozomoc
Contexto:Y sus prençipales de ellos llamados Matlacxochitl y Oçomatli y Timal, fueron estos los mayores ningrománticos del mundo en Tula, y al cabo ¿no binieron a morir (f:153r.)


Fuente: 1598 Tezozomoc


Entradas


timal - En: 1598 Tezozomoc    timal - En: 2004 Wimmer    

Descomposición


timal-

Palabras


timalacaihuaz    timalacayo    timalatl    timalhuiloni    timalihui    timalihui +    timalihuin    timalihuiz    timalli    timallo palaxtli    timalloa    timallohua    timallopalaxtli    timallotl    timaloa    timalpan    timalti    timaltia    timaltic    timaltic teixmauhti    


ixtimal    


Traducciones


*AP - En: 1598 Tezozomoc    n.pers. - En: 2004 Wimmer    

Textos en Temoa

0 11

=11 nahuac niman ymac {ye quinahuatia} hualyetia yequilhuia. Yn tlacatecolotl timoteyotiz {timati ye yxquich in titocnihua} chiuhticoc nahua ye niauh, niman ye yc quilhuia yn tiçatl {in tzincal ot•••} oncan yctlamachioti {tlamachti} q^uiaz q^uaçiz. Ynopahuitlamatihui auh occa nimitz yttatz {aocca nimitz intaz} quilhui quemaca. Macamo xinetlamati oncan ynic quinahuati yn itocayocan, chiquimolan, niman ye yc choca yn tihual niman niman Eoncano, capi, oj, noquactica tihueyatl yn iyotl y quapilanahuiatiloc tohua, Timahui tetlaocoliani niaz ynonohualco {in timal, auh in timal niman ye oncan coitapiqui yequehua ±± timal timal ••• niyol niqua huipila nehua timal nihue cupinal nehua huentzi ye yoval cohucatla nota yzta quizalo tonati ma niquinteotl itlani niaz ninonohualcatl} ninotzatzilia Mayeohualaque nepehuazque ovy you avay yânyu ytzca ycuepca, Aya ooovaaayyao, nechita {nehuan} timali anitopaloz {anictopaloz} tlallamanic quauhtihuaya oçelotihuaya oan nicçetlamitiaz chichimecayotl niaz ininonohualcatl ninotzatzilia mahualquiça neneuhque {ma ic huallaquia nexehuaque} ouayyo auayyayn Nimân ye yc hualachic omoquetzaco tlatenpa ça hualmixmauhtia yn huallachie poctli yehuato Niman ye yc quiquauhtetoca yn onaçic chalco niman yc tepehua, onca tlauaua, yn timal, niman yconolli aaçito chalco yteixtica {chololla yaotica} namicoc Yn timal yc onca axihuac oncan cuilliloc yn imahuiz•••o oyeoncaquicauh {yn oncn} yn ixquich cotlatotiaya oncan, Mic yhua yn yxquich mic yn imaçehual ynin mochiuh, chiquaçe tochtli xihuitl ypa {in mic timal}. Auh yn Mexica vmpohualxiuhtique omome yn chapoltepec (­13) yc omey yc namoyeloque çe tochtli xihuitl ypân yn Vitzilihuitl Mexica yn tlatocauh, huicoc yn colhuaca yhua ychpoch chimalaxotzin xochmillco huicoque Cimatecatl tehua tezcacohuacatl tozpaxoch /huicoque/ Matla{tzinco} /tzinco huicoque/ Cihatzitzitin Chaalco huicoque Uitziltecatl {huicoque cihuatzitzintin Quauhnahuac huicoque Cohuatzontli ihuan} yhua Cihuatzintzinti huicoque /Macahuca/ {Xaltocan} uicoque /yaucalua/ cholo Oncan Tepân açico Coolhuacan yn ocquezqui mocauhque {Tepantzin Tezcatlamiahualtzin hual choloque amomicque oncan tepan acico Colhuacan. Azcapotzalco cihuatzintzintin huicoque Mazahuacan huicoc yaozol} Acolco Motecato Atlitic, ye macuililhuitia ynin teytot in Colhuacan ¾11 ynic yatlatlauhtito {yuia tlatlatlauhtito} Eztloçelopan yn tlayntlatlatito {in tlatlauhtiloto} tlatoque Acxoquauhtli cuxcuxtli chalchiuhtlatonac achitometl quimilhuia yn Mexica, ueuetque /yc/ totecuiyohuane tlatoque ye | /o/techhualihua yn tenoch Auh yztac chiauhtototl auexotl tenatzin conitohua Ma oc xiquintlatlauhtiti, in tlatoque Colhuaca motolinia y maçehuallti yn oc omocauhque yn atlitic yn quiyohuitoc Ma noço titletlalica ma titlachpanca ma yntla titocalaquica yn tlatoque Quihualilhuia yn tlatoque can ohuamaquizque. Quimilhuia catlitic {quimotlilhuia ca atlitic} vncan yn acocolco niman ye yc conotza yn tecpoyotl conilhuia, tla xiauh xiquinpohua quezqui yn omocauhque {maquizque} | quimittato | Açoc ontecpântli auh yn Mexica, yueltiuh çe utztli, oncan mixiuh atlitic quitocayotique ytlacat Axolotl (­14 Piltotli ytocaaxolotl), /Aun yn mixiuh Atlitic,/ ±± auh yn Vitzilihuitl ayamo miqui ynic otlatitlaque conilhuia quetiquitohua cuix oquipa {oc ipan} aciquihui yn imaçehualhuân ca ye huitze yn oc omacauhque Niman yc tzatzitiquiz yn Çihuatzintli quito tley ca amo timiquizque tley ca topa aciquihui Ma quimocaquiltica in tlatoque tley tleynotaxque tlatoque tlenotaxque {tlei zan amo timiquizque ma tizatzintli ihuitzintli tocontitlamica concaque in tlatoque quitoque} xocomilhuiti yn Vitzilihuitl cuix no ticatla yhuitl quinequi tecalli quimaxaqualhuizque {quimomaxaqualhuique} ynic atlaquahuitl {tlaquahuitl} quimonamiquilizque {quimo nanilique}. Auh ynic quîntiçahuizque {quintizahuique} ye yn tenochtli ynic tlahuitectli tl{a}quaztli huel mozcoz quimictique {elmomozco quimomictique}. Vncan tlatoca yn cihuatzintli, ye achto contlecahuizque {contlecaihuique}, tzatzitiuh. Mochoquilitiuh quihualitohua Colhuaque ayeniauh yn quemania {nemanian} ynican teutl ynotzon ynizti mochi tlacaquiçaz Canihiyo intzatzitiuh, VITZILIHVITL yn omique niman ye yc quipopohua yn imaço Niman oyaque in Mexica yn colhuaca Vncan motlalique, ticaapa quimillhuia | oanquiyohuique Mexica ye maximotlalican onca tiçaApa auh ye matlaquilhuitia, Niman ye yc quinahuatia Colhuacan Tlatoque quimilhuia Mexicae | xiqualhuilanaca | yn chinamitl | oncan hualicatiaz Anaztal, | vncan hualonotiaz | in cohuatl, hualçiyotiaz {ciyotec} yn chinamitl | Oncan anquitecaquihui yntecpan yquiayahuae {quiauac} yn oyuh quihualnahuatique Niman ye yc mochoquilia yn Mexica | quitohua ototlahueliltic que ticchiuazque.


Glifos en Tlachia

MH: ACXOTLAN - 387_631r

Glifo - 387_631r_22

Lectura: timal


Morfología: pus, podredumbre

Descomposicion: timal-

Contacto: labios

Cita: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_631r_22

timal 

Paleografía: TIMAL
Grafía normalizada: timal
Traducción uno: n.pers.
Traducción dos: n.pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:tîmal *£ n.pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/65734

MH: ACXOTLAN - 387_631r

Elemento: tzontli


Sentido: pelo, cabellera

Valor fonético: mal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.02.20

tzontli 

Paleografía: tzontli
Grafía normalizada: tzontli
Tipo: r.n.
Traducción uno: cabellos
Traducción dos: cabellos
Diccionario: Arenas
Contexto:CABELLOS
tzontli = cabellos (Nombres de las partes del cuerpo humano: 1, 30)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11915

MH: ACXOTLAN - 387_631r

Elemento: piqui


Sentido: empuñar, formar, rodear

Valor fonético: mal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.03.06

piqui 

Paleografía: piqui, nic
Grafía normalizada: piqui
Prefijo: nic
Tipo: v.t.
Traducción uno: adrede hacer
Traducción dos: adrede hacer
Diccionario: Arenas
Contexto:ADREDE HACER
ahmo çano[ ]nic piqui = no lo hize adrede (Palabras que comunme[n]te se suelen dezir, pidiendo una persona perdon a otra de algun yerro, o descuydo: 2, 125)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11316

MH: ACXOTLAN - 387_631r

Elemento: tlacatl


Sentido: hombre

Valor fonético: te

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.01.01

tlacatl 

Paleografía: tlacatl
Grafía normalizada: tlacatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: persona
Traducción dos: persona
Diccionario: Arenas
Contexto:PERSONA
tlacatl = persona (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11615

MH: ALMOYAHUACAN - 387_516r

Glifo - 387_516r_41

Lectura: timal


Morfología: pus, podredumbre

Descomposicion: timal-

Contacto: labios

Cita: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_516r_41

timal 

Paleografía: TIMAL
Grafía normalizada: timal
Traducción uno: n.pers.
Traducción dos: n.pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:tîmal *£ n.pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/65734

MH: ALMOYAHUACAN - 387_516r

Elemento: chimalli


Sentido: escudo, rodela

Valor fonético: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.13.02

chimalli 

Paleografía: chimalli
Grafía normalizada: chimalli
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (li)
Forma: chimal + -li
Traducción uno: Paves, Escudo, broquel, ô rodela
Traducción dos: paves, escudo, broquel, o rodela
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: ô--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12836

MH: ATENCO - 387_670r

Glifo - 387_670r_03

Lectura: timal


Morfología: pus, podredumbre

Descomposicion: timal-

Contacto: labios

Cita: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_670r_03

timal 

Paleografía: TIMAL
Grafía normalizada: timal
Traducción uno: n.pers.
Traducción dos: n.pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:tîmal *£ n.pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/65734

MH: ATENCO - 387_670r

Elemento: piqui


Sentido: empuñar, formar, rodear

Valor fonético: mal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.03.06

piqui 

Paleografía: piqui, nic
Grafía normalizada: piqui
Prefijo: nic
Tipo: v.t.
Traducción uno: adrede hacer
Traducción dos: adrede hacer
Diccionario: Arenas
Contexto:ADREDE HACER
ahmo çano[ ]nic piqui = no lo hize adrede (Palabras que comunme[n]te se suelen dezir, pidiendo una persona perdon a otra de algun yerro, o descuydo: 2, 125)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11316

MH: ATENCO - 387_670r

Elemento: tlacatl


Sentido: hombre

Valor fonético: te

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.01.01

tlacatl 

Paleografía: tlacatl
Grafía normalizada: tlacatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: persona
Traducción dos: persona
Diccionario: Arenas
Contexto:PERSONA
tlacatl = persona (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11615

MH: ATENCO - 387_671r

Glifo - 387_671r_41

Lectura: timal


Morfología: pus, podredumbre

Descomposicion: timal-

Contacto: labios

Cita: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_671r_41

timal 

Paleografía: TIMAL
Grafía normalizada: timal
Traducción uno: n.pers.
Traducción dos: n.pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:tîmal *£ n.pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/65734

MH: ATENCO - 387_671r

Elemento: piqui


Sentido: empuñar, formar, rodear

Valor fonético: mal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.03.06

piqui 

Paleografía: piqui, nic
Grafía normalizada: piqui
Prefijo: nic
Tipo: v.t.
Traducción uno: adrede hacer
Traducción dos: adrede hacer
Diccionario: Arenas
Contexto:ADREDE HACER
ahmo çano[ ]nic piqui = no lo hize adrede (Palabras que comunme[n]te se suelen dezir, pidiendo una persona perdon a otra de algun yerro, o descuydo: 2, 125)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11316

MH: ATENCO - 387_671r

Elemento: tlacatl


Sentido: hombre

Valor fonético: te

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.01.01

tlacatl 

Paleografía: tlacatl
Grafía normalizada: tlacatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: persona
Traducción dos: persona
Diccionario: Arenas
Contexto:PERSONA
tlacatl = persona (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11615

MH: COYOTZINCO - 387_569v

Glifo - 387_569v_34

Lectura: timal


Morfología: pus, podredumbre

Descomposicion: timal-

Contacto: labios

Cita: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_569v_34

timal 

Paleografía: TIMAL
Grafía normalizada: timal
Traducción uno: n.pers.
Traducción dos: n.pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:tîmal *£ n.pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/65734

MH: COYOTZINCO - 387_569v

Elemento: chimalli


Sentido: escudo, rodela

Valor fonético: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.13.02

chimalli 

Paleografía: chimalli
Grafía normalizada: chimalli
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (li)
Forma: chimal + -li
Traducción uno: Paves, Escudo, broquel, ô rodela
Traducción dos: paves, escudo, broquel, o rodela
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: ô--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12836

MH: COYOTZINCO - 387_570r

Glifo - 387_570r_16

Lectura: timal


Morfología: pus, podredumbre

Descomposicion: timal-

Contacto: labios

Cita: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_570r_16

timal 

Paleografía: TIMAL
Grafía normalizada: timal
Traducción uno: n.pers.
Traducción dos: n.pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:tîmal *£ n.pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/65734

MH: COYOTZINCO - 387_570r

Elemento: chimalli


Sentido: escudo, rodela

Valor fonético: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.13.02

chimalli 

Paleografía: chimalli
Grafía normalizada: chimalli
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (li)
Forma: chimal + -li
Traducción uno: Paves, Escudo, broquel, ô rodela
Traducción dos: paves, escudo, broquel, o rodela
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: ô--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12836

MH: CUAUHQUECHOLLAN - 387_879v

Glifo - 387_879v_06

Lectura: timal


Morfología: pus, podredumbre

Descomposicion: timal-

Contacto: labios

Cita: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_879v_06

timal 

Paleografía: TIMAL
Grafía normalizada: timal
Traducción uno: n.pers.
Traducción dos: n.pers.
Diccionario: Wimmer
Contexto:tîmal *£ n.pers.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/65734

MH: CUAUHQUECHOLLAN - 387_879v

Elemento: chimalli


Sentido: escudo, rodela

Valor fonético: timal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.13.02

chimalli 

Paleografía: chimalli
Grafía normalizada: chimalli
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (li)
Forma: chimal + -li
Traducción uno: Paves, Escudo, broquel, ô rodela
Traducción dos: paves, escudo, broquel, o rodela
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: ô--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12836

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 19-04-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/timal